Thỏa hiệp ngày Sinh Nhật

Nước Mỹ sắp ăn mừng sinh nhật thứ 241. Trong khi hơn 320 triệu người đang chuẩn bị coi pháo bông, nướng thịt, và đốt pháo, nếu không bị cấm, thì các nghị sĩ và dân biểu đang lo về đơn vị gặp các cử tri để nghe họ than phiền về chuyện dự luật y tế. Khó nghĩ nhất là các nghị sĩ đảng Cộng Hòa, họ không thể biểu quyết dự luật của Thượng viện vì trong 52 người còn có trên 10 người chưa đồng ý. Sau ngày 4 tháng Bẩy, nếu không đủ 50 phiếu họ cũng chưa làm gì được. Mà nếu thông qua, họ còn phải thỏa hiệp với dự luật của Hạ viện nữa. Lúc đó lại càng khó khăn, vì quan điểm của các đại biểu thuộc cùng thuộc một đảng nhưng ở hai viện còn xung khắc nặng nề hơn nữa!

Có một giải pháp, là nhân ngày quốc khánh, các lãnh tụ đảng Cộng Hòa có thể lôi kéo một số nghị sĩ và dân biểu thuộc đảng Dân Chủ, thảo luận dự luật mới thay thế đạo luật đang thi hành, thường được gọi là Obamacare! Mỗi bên sẽ cùng nhượng bộ, miễn sao số đại biểu Dân Chủ ủng hộ đông hơn số đại biểu Cộng Hòa chống đối dự luật này! Nếu họ làm được điều đó, thì năm nay dân Mỹ sẽ ăn mừng ngày sinh nhật quốc gia vui hơn!

Những nghị sĩ Cộng Hòa đầu tiên lên tiếng chống dự luật của Thượng viện là những vị khuynh hướng bảo thủ. Các ông Ron Johnson, Mike Lee, Rand Paul và Ted Cruz muốn xóa bỏ Obamacare bằng bất cứ giá nào. Họ coi dự luật mà ông Mitch McConnell, trưởng khối đa số đưa ra chỉ là vá víu, còn giữ lại quá nhiều điều trong đạo luật của Tổng thống Obama.

Nhưng một số nghị sĩ Cộng Hòa khác lại chống dự luật McConnell vì lý do ngược lại! Các ông, bà Rob Portman, Dean Heller, Susan Collins, Lisa Murkowski phê bình rằng dự luật này “quá ác” (too mean) cho những người Mỹ nghèo và bệnh tật. Tổng thống Donald Trump cũng dùng chữ “ác, mean” khi phê bình dự luật đã được Hạ viện thông qua.

Có mấy điều thay đổi có thể bị coi là ác.

Chẳng hạn, những người đang có bệnh mới đi mua bảo hiểm. Đạo luật Obama cấm các hãng bảo hiểm không được bắt họ trả tiền “bảo phí” cao hơn người khác. Nếu điều cấm đoán này bị xóa bỏ thì hàng chục triệu người sẽ khốn khổ. Nhóm nghị sĩ bảo thủ muốn xóa hết dấu vết của ông Obama.

Tại Hạ viện, nhóm dân biểu bảo thủ cũng đòi bỏ điều này, bị nhóm ôn hòa chống cự, sau cùng họ đi đến thỏa hiệp là cho các tiểu bang quyết định. Nhưng đa số các nghị sĩ Cộng Hòa ở Thượng viện thấy không thể bỏ rơi những trường hợp đang có bệnh. Nhiều người sắp phải tranh cử lại vào năm 2018, và họ biết đa số dân muốn bảo vệ điều luật này. Ở Hạ viện thì các dân biểu bảo thủ bất cần, vì họ đại diện cho những đơn vị “an toàn,” bao giờ cũng bỏ phiếu Cộng Hòa! Còn các nghị sĩ sẽ phải tranh giành lá phiếu trên toàn tiểu bang, nếu nhiều cử tri chống thì sẽ thua. Nhiều nghị sĩ trước đây không nói gì, như Jerry Moran, Kansas và Shelley Moore Capito, West Virginia bây giờ cũng cũng đứng về phía muốn giữ nguyên điều khoản bắt buộc hãng bảo hiểm không được “phân biệt đối xử” với những người đang có bệnh.

Một điều “mang tiếng ác” quan trọng hơn là cắt giảm chương trình Medicaid, bảo hiểm sức khỏe cho người nghèo (Medical ở California). Sở Ngân sách của quốc hội (Congressional Budget Office, CBO) tính ra rằng dự luật McConnell sẽ cắt bớt 770 tỷ đô la của chương trình này trong 10 năm tới, giảm hơn một phần ba so với đạo luật Obama. Bà  Susan Collins, nghị sĩ Cộng Hòa ở Maine và các nghị sĩ Cộng Hòa ở Nevada, Ohio và West Virginia đã cực lực phản đối vụ cắt Medicaid.

Song song với những cắt giảm chi tiêu trên, dự luật McConnell trù tính sẽ xóa bỏ khoản thuế 3.8% đánh trên lợi tức đầu tư, mà đạo luật Obama đánh trên những người có lương trên 200,000 đô la một năm (hoặc 250,000 cho hai vợ chồng). Bà Collins chống vụ cắt thuế này, cũng như nghị sĩ Corker, tiểu bang Tennessee. Ông Corker nói rằng dư luật của Thượng viện sẽ khiến bao nhiêu người lợi tức thấp mất bảo hiểm y tế, muốn giúp họ thì phải giữ khoản thuế trên những lợi tức đầu tư của người giầu, giải pháp của Obamacare.

Nhưng nhiều nghị sĩ, như ông Patrick J. Toomey, tiểu bang Pennsylvania, vẫn chủ trương phải xóa bỏ tất cả những khoản thuế của đạo luật Obama. Tính ra, 40% những khoản thuế xóa bỏ sẽ được trả lại cho những người Mỹ với lợi tức trên một triệu đô la một năm. Tính trung bình, số tiền họ được bớt cũng chỉ bằng 2% lợi tức; tiền vặt đối với các triệu triệu phú! Một người giầu nhất nước Mỹ là ông Warren Buffett đã chê dự luật của Thượng viện là “Cứu trợ các nhà giầu!”

Vì vậy, hôm Thứ Năm, nhiều nghị sĩ Cộng Hòa đã tỏ ý không muốn giữ khoản bớt thuế này. Họ không muốn mang tiếng ác, cắt tiền nhà nghèo, giúp nhà giầu! Trong ngày đó, một cuộc nghiên cứu dư luận của nhật báo USA Today cho thấy chỉ có 12% dân chúng cả nước Mỹ ủng hộ dự luật mà nghị sĩ Mitch McConnell đề ra. Có 45% chống và 40% không ý kiến vì chưa biết đầy đủ. Khi biết đầy đủ, có lẽ số người chống đối còn tăng, vì hiện nay nhiều người Mỹ không hề biết rằng dự luật của Thượng viện cắt giảm Medicaid nhiều như vậy! Nhưng từ nay đến cuối năm 2018 nhiều người sẽ biết rõ hơn. Vì vậy các nghị sĩ sắp phải tái tranh cử lo lắng.

Khi phải đình hoãn không đưa dự luật ra bỏ phiếu trước Thượng viện, nghị sĩ Mitch McConnell, trưởng khối đa số đã chua chát nói trước các bạn đồng viện và các nhà báo rằng nếu các nghị sĩ Cộng Hòa không thể xích lại gần nhau hơn thì chỉ còn cách là phải tìm thỏa hiệp với các nghị sĩ Dân Chủ.